لیکن اسکلروز یا لیکن اسکلروزیس شرایطی غیر معمول است که طی آن پوست تکه تکه و سفید رنگ شده و نسبت به پوست نرمال کمی نازک تر می شود. لیکن اسکلروز می تواند هر بخشی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد، اما اغلب در پوست نواحی فرج یا ولو در زنان، پوست آلت تناسلی در مردان یا پوست پیرامون مقعداتفاق می افتد. همه افراد می توانند به لیکن اسکلروزیس مبتلا شوند، اما خانم هایی که در دوران بعد ازیائسگی قرار دارند، بیشتر در خطر ابتلا به لیکن اسکلروز هستند. برخی اوقات لیکن اسکلروز خود به خود بهبود می یابد و لازم به درمانی خاص نخواهد بود. اگر به درمان نیاز داشتید، پزشک به شما گزینه هایی را پیشنهاد می کند، تا ظاهر پوست شما کمی به حالت طبیعی بازگردد و تمایل به زخم شدن نیز کاهش یابد.

شما همچنین می توانید به مقاله های سرمازدگی پوست یا سرماسوزک چیست؟، مشکلات پوستی ناشی از نور خورشید و علت و درمان تاول پوستی که توسط سایت رسانه دکتر سلامت تهیه شده است، مراجعه کنید.

علائم لیکن اسکلروز

برخی اوقات، موارد خفیف لیکن اسکلروز سبب بروز علائم خاصی نمی گردد. وقتی فرد به لیکن اسکلروز مبتلا شود، علائم لیکن اسکلروز عبارت است از:

• خارش یا در برخی مواقع خارش شدید
• احساس درد و ناراحتی
• لکه های سفید روی پوست
• نواحی چروکیده
• کبودی نواحی آسیب دیده
• در موارد شدید خونریزی و تاول و یا زخم
• درد و سوزش هنگام رابطه جنسی

برای درمان لیکن اسکلروز چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

• اگر دچار علائم شایع لیکن اسکلروزیس شدید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
• اگر تشخیص لیکن اسکلروز در مورد شما داده شود باید هر 6 تا 12 ماه به پزشک مراجعه کرده تا تغییرات پوستی یا عوارض جانبی درمان لیکن اسکلروز مورد بررسی قرار گیرد.

علل لیکن اسکلروز:

علت دقیق لیکن اسکلروز مشخص نیست. فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی یا عدم تعادل هورمونی می تواند در ایجاد لیکن اسکلروز دخیل باشد. آسیب پوستی قبلی در بخش خاصی از پوست می تواند احتمال لیکن اسکلروزیس در آن موضع را افزایش دهد.

نکته مهم:

• بیماری پوستی لین اسکلروز مسری نیست و نمی تواند از طریق رابطه جنسی منتقل شود.

لیکن اسکلروزیس اغلب در زنانی اتفاق می افتد که در دوران بعد از یائسگی قرار دارند، اما لیکن اسکلروز در مردان و کودکان نیز اتفاق می افتد. در زنان لیکن اسکلروز ولو شایع است و معمولا لیکن اسکلروز ناحیه فرج را در بر می گیرد. پسران و مردان ختنه نشده بیشتر در خطر لیکن اسکلروز هستند، زیرا لیکن اسکلروز در مردان عموما پوست ختنه گاه را تحت تاثیر قرار می دهد.

• علائم لیکن اسکلروز در کودکان می تواند تا زمان بلوغ بهبود یابد.

عوارض لیکن اسکلروز

عوارض و مشکلات لیکن اسکلروز:

سرطان پوست به ندرت در نواحی آلوده به لیکن اسکلروزیس اتفاق می افتد. هر چند لیکن اسکلروزیس علتی برای بروز سرطان نمی باشد. خانم های مبتلا به لیکن اسکلروز ولو در ناحیه فرج در خطر ابتلا به سرطان ناحیه فرج هستند. اما درمان پایدار با کورتیکواستروئیدهای موضعی می تواند این ریسک را تا حد زیادی کاهش دهد.

• لیکن اسکلروز در زنان: موارد لیکن اسکلروز شدید سبب می شود، رابطه جنسی برای خانم ها بسیار دردناک شود، زیرا خارش و زخم سبب می شود، دهانه واژن به درستی باز نشود و این نکته بر رابطه جنسی در زنان و میل جنسی تاثیر می گذارد. علاوه بر این تاول های ایجاد شده روی پوست دستگاه تناسلی خارجی زنان، ناحیه تناسلی را نسبت به هر گونه فشاری حساس می کند.
• لیکن اسکلروز در مردان: لیکن اسکلروز در مردان به ندرت سبب سخت شدن و نازک شدن پوست ختنه گاه در مردان ختنه نشده یا آلت تناسلی مردان می گردد. لیکن اسکلروز در مردان همچنین می تواند مشکلاتی را در طول نعوظ و حین ادرار کردن ایجاد کند.

آمادگی برای ملاقات با پزشک جهت درمان لیکن اسکلروز:

اگر شما علائم شایع لیکن اسکلروز را دارید، باید از پزشک وقت ملاقات بگیرید. پزشک ممکن است شما را به متخصص بیماری های پوستی ارجاع دهد. در ادامه اطلاعاتی وجود دارد که می تواند به شما در هنگام ملاقات با پزشک کمک کند.

1. قبل از ملاقات با پزشک لیستی از علائم خود و مدتی که علائم وجود داشته تهیه بفرمایید.
2. تمامی داروهای مصرفی خود را لیست بفرمایید.
3. در مورد سایر مشکلات و بیماری زمینه ای خود به پزشک اطلاع دهید.

پزشک نیز جهت تشخیص لیکن اسکلروز سوالاتی را از شما خواهد پرسید. برخی سوالات احتمالی عبارت است از:

1. شدت درد و مشکلات شما چقدر است؟
2. آیا متوجه خونریزی شده اید؟
3. آیا در حین ادرار یا حرکات روده احساس درد دارید؟
4. آیا در طول رابطه جنسی درد دارید؟
5. آیا آسیب های قبلی می تواند در این میان تاثیر داشته باشد؟
6. آیا برای درمان لیکن اسکلروز، اقدامی را انجام داده اید؟

آزمایشات و تشخیص لیکن اسکلروز:

پزشک بر اساس موارد زیر لیکن اسکلروزیس را تشخیص می دهد:

• معاینه فیزیکی
• نمونه برداری از بخش آسیب دیده و بررسی آن زیر میکروسکوپ

درمان لیکن اسکلروز

اگر ناحیه تناسلی با جنیتال بر اثر لیکن اسکلروز آسیب ندیده باشد، شما نیازی به درمان نخواهید داشت، مخصوصا اگر علائمی نداشته باشید، در این شرایط لیکن اسکلروزیس می تواند خود به خود بهتر شود. اگر شما در نواحی تناسلی و جنیتال یا مقعد دچار لیکن اسکلروز باشید، یا اگر بیماری پوستی لیکن اسکلروز در سایر بخش های بدن پیشرفت کرده باشد، پزشک به شما درمان هایی را توصیه خواهد کرد. درمان لیکن اسکلروز به کاهش خارش، بهبود ظاهر پوست و کاهش زخم کمک می کند.

1- داروهای کورتیکواستروئید برای درمان لیکن اسکلروز:

پماد ها یا کرم های کورتیکواستروئید معمولا در موارد لیکن اسکلروز نسخه می شود. ابتدا شما به طور روزانه از پمادها یا کرم های کورتیزونی روی پوست آسیب دیده استفاده می کنید. بعد از چند هفته پزشک احتمالا توصیه می کند که تنها 2 بار در هفته از این دارو ها استفاده کنید، تا از عود بیماری پوستی لیکن اسکلروز پیشگیری شود.

• پزشک عوارض جانبی مرتبط با مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئیدها را در شما چک خواهد کرد، علائمی مانند نازک شدن بیشتر پوست.

2- سایر انتخاب های درمانی برای درمان لیکن اسکلروز:

اگر کورتیکواستروئیدها به خوبی عمل نکند، یا اگر به درمان طولانی مدت برای لیکن اسکلروز نیاز باشد، سایر انتخاب های درمانی عبارت است از:

• داروهای تنظیم کننده ایمنی مانند تاکرولیموس و پیکرولیموس
• درمان با استفاده از اشعه فرابنفش: البته برای مواردی که نواحی غیر از دستگاه تناسلی درگیر باشد.

نکات مهم:

• هورمون های جنسی موضعی نیز در گذشته برای درمان لیکن اسکلروزیس استفاده می شده است، اما تحقیقات اخیر نشان می دهد، این داروها چندان موثر نیست.
• برداشت پوست ناحیه ختنه گاه برای درمان لیکن اسکلروز در مردان در موارد شدید و پیشرفته می تواند موثر باشد.
• برای درمان لیکن اسکلروز در خانم ها جراحی ناحیه جنیتال و ناحیه مقعد عموما توصیه نمی شود، زیرا احتمال عود بیماری پوستی لیکن اسکلروز وجود دارد.
• به هنگام ملاقات با پزشک متخصص پوست یا متخصص زنان از نحوه و دفعات ملاقات با پزشک به منظور پیگیری تاثیرات درمان لیکن اسکلروز و تغییرات پوستی آگاه شوید. عموما توصیه می شود هر 6 تا 12 ماه یک بار به منظور پیگیری درمان لیکن اسکلروز به پزشک مراجعه کنید.

رسانه دکتر سلامت